Cà phê: Áp lực mới tăng trong xuất khẩu. Cùng với áp lực về nguồn cung giảm, giá thu mua tăng phi mã, các doanh nghiệp xuất khẩu cà phê đang đối diện với những khó khăn mới từ thị trường xuất khẩu.
Doanh nghiệp xuất khẩu cà phê đang đối mặt với áp lực gia tăng về giá. Theo thông tin từ Hiệp hội Cà phê – Ca cao Việt Nam (VICOFA), trong quý I/2024, Việt Nam đã xuất khẩu khoảng 579.449 tấn cà phê, đem về kim ngạch xuất khẩu khoảng 1,93 tỷ USD. Mặc dù lượng xuất khẩu chỉ tăng 4,9% so với cùng kỳ, nhưng giá trị đã tăng đáng kể lên đến 57,3% nhờ vào sự tăng giá xuất khẩu. Cụ thể, giá cà phê xuất khẩu trung bình trong quý I/2024 đạt 3.288 USD/tấn, tăng 47% so với mức 2.222 USD/tấn vào cùng kỳ năm trước.
Sau một thời gian bị đánh giá thấp về chất lượng và không được định giá cao, xuất khẩu cà phê của Việt Nam hiện đang bắt đầu phát triển tích cực. Sản lượng và giá cà phê xuất khẩu đang đạt mức cao nhất từ trước đến nay, khiến Việt Nam trở thành nguồn cung cấp hàng đầu không chỉ về số lượng mà còn về chất lượng cà phê Robusta.
Tuy nhiên, ngành cà phê đang phải đối mặt với nhiều thách thức do tác động tiêu cực từ biến đổi khí hậu. Theo thông tin từ Hiệp hội Cà phê và Cacao Việt Nam (Vicofa), trong giai đoạn từ 2022 đến 2023, nguồn cung cà phê gặp thiếu hụt nghiêm trọng. Mặc dù đã bắt đầu vụ thu hoạch cà phê năm 2023-2024, tình trạng khan hiếm nguồn cung vẫn tiếp tục diễn ra, trong khi nhu cầu vẫn rất lớn. Ước tính có khoảng 1,5 – 2,5 triệu bao cà phê theo hợp đồng vẫn thiếu và cần phải được đáp ứng từ vụ thu hoạch cà phê hiện tại.
Vì tình trạng thiếu hụt nguồn cung, giá cà phê liên tục tăng cao. Theo ghi nhận vào ngày 24/4, giá cà phê trong nước đã đạt mức khoảng 128.500 – 129.500 đồng/kg, gần gấp đôi so với cuối năm 2023. Nhiều doanh nghiệp xuất khẩu bày tỏ rằng, mặc dù giá cà phê tăng cao nhưng một số đã không còn hàng để bán, thậm chí nhiều hợp đồng xuất khẩu cà phê Robusta phải tạm dừng do thiếu hàng.
Theo ông Lê Đức Huy, Tổng giám đốc Công ty TNHH MTV Xuất nhập khẩu cà phê 2/9 Đắk Lắk, việc giá cà phê tăng cao đã gây ra tình trạng khan hiếm hàng đối với các doanh nghiệp xuất khẩu. Ông Y Pốt Niê, Giám đốc Công ty TNHH ÊĐê Café (TP Buôn Ma Thuột), cũng cho biết công ty của ông đang gặp khó khăn trong việc tìm kiếm nguồn cung cà phê rang xay. Tình trạng này không chỉ làm khan hiếm nguồn cung mà còn làm mất đi khách hàng đối với các nhà sản xuất, chế biến cà phê.
Tình trạng không có hàng để bán cũng ảnh hưởng đến hoạt động của các nhà rang xay. Ông Nguyễn Nam Hải, Chủ tịch Hiệp hội Cà phê và Cacao Việt Nam (Vicofa), chia sẻ rằng trong hơn 30 năm qua, tất cả các nhà rang xay lớn trên thế giới đều liên kết với cà phê robusta của Việt Nam. Khi sản lượng giảm, hoạt động của họ cũng sẽ bị ảnh hưởng.
Ngoài ra, không chỉ đối mặt với việc sản lượng giảm và giá cao, các doanh nghiệp xuất khẩu cà phê còn phải đối mặt với những thách thức mới. Theo Công văn số 133/SPS-BNNVN của Văn phòng SPS Việt Nam, Mexico yêu cầu hạt cà phê xuất khẩu phải chờ kiểm tra tại cửa khẩu cho đến khi nhận được kết quả phân tích. Nếu phát hiện có dịch hại, hàng có thể bị trả về hoặc tiêu hủy.
Những biện pháp mới này được áp dụng dựa trên đánh giá nguy cơ từ Cơ quan Dịch vụ chất lượng, An toàn và Sức khỏe – Nông nghiệp Thực phẩm Quốc gia (SENASICA). Điều này gây thêm áp lực cho việc xuất khẩu cà phê của Việt Nam. Cà phê là mặt hàng xuất khẩu quan trọng của Việt Nam, nhất là khi giá cà phê liên tục tăng từ đầu năm 2024. Một số chuyên gia còn dự báo giá cà phê xuất khẩu có thể vượt qua mốc 4.000 USD/tấn.
Trong bối cảnh này, ông Nguyễn Nam Hải khuyên các doanh nghiệp xuất khẩu cần hạn chế mua xa và bán xa, và thay vào đó tìm kiếm thị trường mua ngay bán ngay. Ông cũng nhấn mạnh rằng việc tính toán lại giá đầu ra là cần thiết để tránh lỗ. Việc này đòi hỏi sự đoàn kết và hợp tác chặt chẽ giữa các doanh nghiệp để vượt qua thời kỳ khó khăn
Nguồn: Kinh Tế Đô Thị